Εμείς ως οικογένεια (στη Λευκωσία ζούμε) βιώνουμε το ρατσισμό σε βάρος τής κόρης μας η οποία πάσχει από βαριά επιληψία και ψυχοκινητική καθυστέρηση.
Τι να σου κάνουν οι άλλοι, όταν, ώρες-ώρες δείχνουν να μη
θέλουν την παρέα της ούτε κάποια από τα ξαδελφάκια της. Γενικώς, οι
πάντες (με ελάχιστες εξαιρέσεις) την αποφεύγουν: άλλοι επειδή δεν θέλουν να την
βλέπουν από... οίκτο ("κρίμα, μάνα μου, παίρνει πολλά φάρμακα"). άλλοι επειδή τους χαλάει το σκηνικό ("πώς γίνεται ένα τόσο όμορφο κορίτσι να είναι καθυστερημένο;") και άλλοι γιατί έχουν πολύ πιο σοβαρές ασχολίες από το να ξοδέψουν το χρόνο τους σε ένα "εντεκάχρονο ιδιότροπο και επιληπτικό".
Αντίθετα, όταν τα καλοκαίρια το παιδί και η μανούλα πηγαίνουν για επανεξέταση και θεραπεία σε μια μικρή πολιτεία των ΗΠΑ, κάτω από τα σύνορα
με τον Καναδά (όπου μένουν κοντά στο νοσοκομείο για τέσσερις ή και για πέντε
μήνες), εκεί η κόρη μας χαίρεται τη ζωή της, τους φίλους της και τα παιδάκια στις
παιδικές χαρές και τη γειτονιά! Εκεί είναι παντού μα παντού όχι απλώς αποδεκτή, αλλά και επιθυμητή! Πιάνει κουβέντα με παιδιά (στα αγγλικά), τα αγκαλιάζει, τρέχουνε, γελούνε, φωνάζουνε, χορεύουν!
[Την πρώτη μέρα που φτάσανε (στις 7 Μαϊου), δεν έκλεισε μάτι. Περίμενε να ξημερώσει, γιατί ήξερε ότι το πρωί θα την επισκέπτονταν ο Αμούγια, η Σιένα και η Σέιτζ -υιοθετημένα παιδάκια από την Ινδία. "Κοιμήσου, αγαπούλα μου", την εκλιπαρούσε η μανούλα. "Όχι, εγώ περιμένω τους φίλους μου", απαντούσε η κορούλα μας σθεναρά και με ανυπομονησία.]
[Την πρώτη μέρα που φτάσανε (στις 7 Μαϊου), δεν έκλεισε μάτι. Περίμενε να ξημερώσει, γιατί ήξερε ότι το πρωί θα την επισκέπτονταν ο Αμούγια, η Σιένα και η Σέιτζ -υιοθετημένα παιδάκια από την Ινδία. "Κοιμήσου, αγαπούλα μου", την εκλιπαρούσε η μανούλα. "Όχι, εγώ περιμένω τους φίλους μου", απαντούσε η κορούλα μας σθεναρά και με ανυπομονησία.]
Ο ρατσισμός που υφίσταται η διαφορετικότητα τής κόρης μας στην κυπριακή κοινωνία και η
αποδοχή που απολαμβάνει από τη συγκεκριμένη αμερικάνικη μικροκοινωνία, δεν σημαίνει
ότι όλοι οι Κύπριοι της Λευκωσίας είναι γενικώς και αορίστως ρατσιστές και όλοι οι Αμερικανοί τού Ρότσεστερ τής Μινεσότα είναι αντιρατσιστές (ασχέτως εάν η συμπεριφορά των πρώτων είναι ραστιστικότατη, ενώ των άλλων όχι).
Σημαίνει κάτι άλλο: ότι εκεί, στο Ρότσεστερ, για
συγκεκριμένους λόγους και κοινωνικές συνθήκες, ο κόσμος έχει περάσει από την
ανεκτικότητα στην αποδοχή τής διαφορετικότητας, ενώ εδώ, για τους αντίθετους
ακριβώς λόγους, ο κόσμος δεν πλησίασε ούτε καν στην ανεκτικότητα έναντι τής διαφορετικότητας (παρά το γεγονός ότι κατά την τελευταία δεκαετία έχουν γίνει και στην Κύπρο τεράστια άλματα υπέρ της ανεκτικότητας σε άλλους τομείς).
Ποιοι είναι αυτοί οι λόγοι; Νομίζω μπορούμε να τους
εικάσουμε:
Εκεί, στο Ρότσεστερ, όπου βρίσκεται και το τεράστιο και
υπερσύγχρονο νοσοκομείο που λέγαμε, η κοινωνία είναι πολυεθνική (όπως συμβαίνει
και στα περισσότερα αστικά κέντρα των ΗΠΑ) και ευαίσθητη προς τα άτομα με
προβλήματα υγείας (καθώς το εν λόγω νοσοκομείο είναι ειδικευμένο στους
καρκίνους, στα νευρολογικά και στα ορθοπεδικά με την προσθήκη τεκ-μελών). Παράλληλα τα παιδάκια εξ απαλών
ονύχων εξοικειώνονται με τη διαφορετικότητα, χάρη στις "πολύχρωμες"
παιδικές εκπομπές (πχ ο "Μπάρνυ") όπου συμμετέχουν, αναλογικά, ταλαντούχα
παιδιά κάθε φυλής και χρώματος. Χώρια τούς δασκάλους των οι οποίοι είναι
επαρκώς, εμπράκτως και ενσυνειδήτως αντιρατσιστές (διαφορετικά θα μένανε στην ανεργία - εκεί η αντιρατσιστική νομοθεσία δεν είναι παίξε-γέλασε).
Τίποτε από τα παραπάνω δεν συμβαίνει στην κυπριακή κοινωνία.
Και πολυεθνική δεν είναι (με τους Τουρκοκυπρίους μας χωρίζει η... νεκρή ζώνη και
πολλά άλλα συμφέροντα αληθινά ή και φαντασιακά), και η διαφορετικότητα
αντιμετωπίζεται, στην καλύτερη περίπτωση, με οίκτο: ομοφυλόφιλος είναι; Κρίμα,
μάνα μου! Παραπληγικός είναι; Κρίμα, μάνα μου! Καρκίνο έχει; Κρίμα, μάνα μου! Ευτραφής είναι: Κρίμα, μάνα μου. Και πάει λέγοντας... Αμέσως δε, μετά την επιφωνηματική εκδήλωση οίκτου, ακολουθεί η... αποστροφή και
η... στροφή...
Οι συνθήκες ζωής, λοιπόν, και η όποια περιρρέουσα υπαρκτή ή ανύπαρκτη, εδραιωμένη ή αναιμική κουλτούρα
ανοχής/αποδοχής, μάς κάνουνε έτσι ή αλλιώς. Και εγώ, αν δεν είχα την εντεκάχρονη
κόρη μου βαριά άρρωστη, αν δεν είχαμε υποστεί τον κοινωνικό της αποκλεισμό, θα
ήμουνα άραγε τόσο ευαίσθητος (όσο ελπίζω ότι είμαι) προς τα παιδιά με ειδικές ανάγκες και την πάσης φύσεως
διαφορετικότητα;
Μέσα στις εν λόγω συνθήκες όμως, θα πρέπει να συμπεριλάβουμε και την
παιδεία μας, ό,τι δηλαδή απορρέει από την υγιή παράδοση τού ανθρωπιστικού
ορθολογισμού και διαφωτισμού. Και εδώ το Σχολείο παίζει το ρόλο του, καλώς ή
κακώς, επειδή όσα βιβλία και αν διαβάσουν οι μαθητές, αν οι δάσκαλοι και οι
καθηγητές ραστιστοφέρνουν εν αγνοία τους, τότε όλα είναι μάταια...
Είναι και αυτός ένα λόγος για το οποίον επανειλημμένα έχουμε
σκεφτεί να μεταναστεύσουμε σ΄ εκείνη την πόλη των ΗΠΑ που λέγαμε, διότι εξ
αντικειμένου είναι φιλική προς τις διαφορετικότητες. Και θα το πράτταμε, αν μας
το επέτρεπαν τα οικονομικά μας. (Η Λευκωσία θα χρειαστεί 200 χρόνια μέχρι να
αποκτήσει αντισώματα κατά των [λανθανόντων και μη] ρατσιστικών έξεων, στάσεων και συμπεριφορών - αν τα αποκτήσει ποτέ.)
Θα κλείσω με μια αποσπασματική κριτική προς το γνωστό
παραμύθι τού Αντερσεν «Το Ασχημόπαπο», που μάλλον αστόχαστα το
χρησιμοποιούνε οι παιδαγωγοί με αντιρατσιστική διάθεση.
Καταλήγει ο Αντερσεν:
Καταλήγει ο Αντερσεν:
[Λέγανε όλοι] «Ο νέος είναι ο ομορφότερος, τόσο νέος και τόσο αρχοντικός!»
Όλοι οι υπόλοιποι κύκνοι υποκλίνονταν μπροστά του. Τότε ο νεαρός κύκνος
αισθάνθηκε ντροπή και έκρυψε το κεφάλι του μέσα στις φτερούγες του,
αισθανόμενος τόσο περίεργα που και ο ίδιος δεν μπορούσε να εξηγήσει. Αισθάνθηκε
μεγάλη ευτυχία αλλά καθόλου υπερηφάνεια, καθώς μία καλή καρδιά δεν αισθάνεται
ποτέ υπερηφάνεια. Θυμόταν όταν όλοι τον κορόιδευαν και τώρα άκουγε όλους να
λένε ότι είναι το ωραιότερο από όλα τα ωραία πουλιά. Οι πασχαλιές έσκυβαν προς
το μέρος του στο νερό, ο ήλιος έλαμπε ζεστός και δροσιστικός. Τίναξε τα φτερά
του, ο λεπτός λαιμός σηκώθηκε και από καρδιάς πανηγύριζε: «Τόση τύχη δεν
τολμούσα ούτε να την ονειρευτώ όταν ήμουν ακόμη το ασχημόπαπο!»
Φρονώ, αγαπητοί φίλοι, όπως θα διαπιστώσατε και εσείς, ότι το παραμυθάκι του Άντερσεν είναι μόνο κατ΄ επίφασιν αντιρατσιστικό. Ναι μεν παρουσιάζει το δράμα (τον κατατρεγμό και τον αποκλεισμό) που αρχικά υφίσταται το Ασχημόπαπο, ωστόσο ο αφηγητής στο τέλος αποκαλύπτει στην... κοινωνία ότι έκανε λάθος που το εδίωκε, αφού το Ασχημόπαπο δεν προοριζόνταν για... άσχημος ενήλικας, αλλά για ένας πανέμορφος Κύκνος!
Με άλλα λόγια, στην καρδιά του μύθου δεν βρίσκεται ο
σεβασμός προς την διαφορετικότητα, αλλά ο ύμνος της υπεροχής και της...
εκδίκησης που πήρε το... ασχημόπαιδο, για το οποίο κανείς τάχα δεν ήξερε ότι διέθετε...
γονίδια αρχοντικά που το προόριζαν για... πρίγκηπα τής ομορφιάς! (Βέβαια, και αυτή η κριτική προσέγγισή μου έχει τον αντίλογό της. Ας μην σας
βαρύνω όμως και με αυτόν)
Αυτά και συγγνώμη για τη βιαστική μου πολυλογία.
Με εκτίμηση, Κάπα
Με εκτίμηση, Κάπα
http://www.lifo.gr/mag/columns/5711?comments_page=2&comments_order=o#comments Σχόλιο που έκανα με αφορμή το πρόσφατο κείμενο του αγαπημένου φίλου μας Νίκου Δήμου "Μην υποτιμάτε το ρατσισμό μέσα σας"
