Σάββατο 30 Μαΐου 2015

Ολονύχτια "διαπραγμάτευση"


Τότε, στα τέλη της δεκαετίας του ΄80, νόμιζα ότι η ανανεωτική Αριστερά θα έκανε για τον τόπο τη διαφορά, οπότε, με το που προέκυψε ο Συνασπισμός, τον στηρίξαμε όλη η παρέα, και από το πανεπιστήμιο μού ανατέθηκε να συνδράμω στις διαπραγματεύσεις τους «μεν» και τους «δε».

Στη μικρή ημιυπόγειο ταβέρνα, η ατμόσφαιρα ήτανε εξόχως «βαρναλική», με πολλούς καπνούς, αλλά χωρίς βρισιές. Και μ΄ όλο που ουδέποτε αισθάνθηκα κομμουνιστής (αλλά απλώς ένας μετριοπαθής σοσιαλιστής και φιλελεύθερος) δεν σας κρύβω ότι γοητεύτηκα με όλο εκείνο το σκηνικό που (κατά πως λέγανε οι πεπειραμένοι) είχε τον αέρα τής ΕΠΟΝ, την καρδιά των συνάξεων του "βουνού" και άλλες πολλές παρόμοιες κουταμάρες...

Εκείνο το βράδυ νιώθαμε οι πάντες, παλαιοί και νέοι, δογματικοί και φιλελεύθεροι (αν θυμάμαι καλά, πριν το χάραμα, έκαναν ένα πέρασμα ο Ψυχογιός και ο Γουσέτης) ότι γράφαμε ιστορία, ότι χαράσσει για την πατρίδα μια νέα σελίδα, με δημοκρατία και κοινωνική δικαιοσύνη...

Ώσπου φτάσαμε στη λέξη... «δημοκρατία». Οι «παραδοσιακοί» λέγανε «όχι σκέτη "δημοκρατία"», να γράψουμε «λαϊκή δημοκρατία». Εγώ τους είπα ότι μόλις πέθαναν οι «λαϊκές δημοκρατίες» (κι έφαγα ένα κράξιμο...). Προς μεγάλη μου έκπληξη πήρε το μέρος μου ένας του Φαράκου που συμφώνησε ότι δεν μπορεί να γίνει "σύνθεση" με φράσεις μονοδιάστατες και γνωστά κλισέ...

Οι καράφες άδειαζαν και ξαναγέμιζαν, το ντουμάνι έγινε στερεό, οι φωνές μας βράχνιασαν από το ουρλιαχτο-κουβεντολόι, και οι «διαπραγματεύσεις» ξεροστάλιαζαν. Οπότε άρχισαν οι... σύνθετες ονομασίες: "δημοκρατία του λαού", "δημοκρατία για το λαό", "λαϊκή δημοκρατική συσπείρωση" κοκ. Όλη νύχτα, το ίδιο βιολί. Μία ατελείωτη και εξοντωτική διαπραγμάτευση για μία λέξη πεθαμένη.

Λίγες βδομάδες μετά, έφυγα για κάποιο πανεπιστήμιο της Δύσης, όπου πολύ πολύ σύντομα  ένιωσα πλήρως το μέγεθος της ματαιότητας εκείνης της βραδιάς: ήμασταν ένα μάτσο χαμένα κορμιά που ανεμίζαμε τη γύμνια μας σκορπώντας λέξεις στον αέρα...

Μετά τιμής,

Τρίτη 12 Μαΐου 2015

Ζηλέψαμε την ανοησία και αγνοήσαμε την ουσία


Πρωτοσυγγενείς, δικοί μου και της Αντιγόνης, ζουν και διαπρέπουν στη Γαλλία, στις θετικές επιστήμες. (Στην Κύπρο και στην Ελλάδα δεν θα είχαν καμία ελπίδα.) Για παράδειγμα ο μικρός μου ανιψιός (ένα καλότατο παιδάκι) αφού μεγάλωσε και πήγε σχολείο στην Αθήνα, πρόσφατα τελείωσε το πολυτεχνείο στο Παρίσι. Πριν δώσει τα τελευταία του μαθήματα, τού έκλεισε 5ετές συμβόλαιο γνωστή γαλλική βιομηχανία, παρά το γεγονός ότι, όπως τους είπε, είχε και το στρατιωτικό να διεκπεραιώσει (τώρα είναι φαντάρος).

Θέλω να πω, δεν βλάπτει που οι Γάλλοι πουλάνε κουλτούρα και κάμποσα φούμαρα (αφού για όλα αυτά υπάρχει αγορά - τα "ψώνια" ως συνήθως απευθύνονται στα "ψώνια"). Όμως, πίσω από τα "ψώνια" τους κρύβονται βιομηχανίες και βιομηχανίες και ένα ΑΕΠ που εμείς δεν θα το δούμε ούτε στον ύπνο μας. Να μη μιλήσουμε για τις απέραντες ομορφιές της Γαλλίας, τα μουσεία της και γενικότερα τις παραδόσεις της στις Τέχνες, τα Γράμματα και τις Επιστήμες.

Οι δικοί μας, που επέστρεψαν, πέρασαν και δεν κόλλησαν. Απλώς ερχόμενοι στην Ελλάδα ή στην Κύπρο, φρόντισαν να διοριστούν κάπου, κι εκεί μέσα να χώσουνε συγγενείς, γνωστούς, φίλους και ομοϊδεάτες...

Για να καταλάβει κανείς τη διαφορά, αρκεί να συγκρίνει το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών και τη Σχολή Δημόσιας Διοίκησης που έχουνε οι Γάλλοι, με τους ομότιτλους αντίστοιχους θεσμούς που αντιγράψαμε εμείς...

Αλλά και στο θεωρητικό επίπεδο, τι είπε ο Καστοριάδης και ο Πουλατζάς που σήμερα μάς είναι απαραίτητο; Είπαν το αυτονόητο: ότι η σοβιετική γραφειοκρατία κρύβει στο DNA της την καταστολή και τον αυταρχισμό. Αλλά την εποχή εκείνη ήταν τόσο περιχαρακωμένη η δήθεν διανόηση, ώστε για να αντιληφθεί το αυτονότητο έπρεπε αυτό να ειπωθεί σε 100 χιλιάδες σελίδες...

Να μην τα πολυλογώ: από τους Γάλλους ζηλέψαμε τη φλυαρία και αγνοήσαμε τη γαλλική δημιουργικότητα.

Μετά τιμής,
Κάπα